Trà Đài Loan có gì đặc biệt?

Trà Đài Loan những điều cần biết

Trên thị trường hiện nay, người uống trà phân ra hai lưu chi rõ rệt là trà Tàu và trà Đài Loan. Đảo quốc Đài Loan không chỉ độc lập về mặt kinh tế chính trị mà trên cả mặt văn hóa, họ cũng có bản sắc độc đáo riêng.

Nếu ai quan sát kỹ một chút, người Ðài Loan đã có những sinh hoạt khác với người Trung Hoa tại lục địa, họ có nhiều điểm tương đồng với người Nhật trong cách thưởng ngoạn và nghệ thuật mặc dầu vẫn pha trộn với văn hóa truyền thống của Trung Hoa, điểm thêm một vài nét của dân bản xứ.

Theo sử sách, Đài Loan là một hòn đảo hoang và có nhiều cây trà mọc dại trên núi. Dân chúng cũng hái những búp và lá trà non về pha uống, tuy nhiên những cây trà hoang đó không phải là thủy tổ của giống trà Đài Loan, và trà ngày nay là do dân di cư từ lục địa đem giống qua khoảng 200 năm trở lại đây mà thôi.

Những đồi trà ở đảo quốc Đài Loan xinh đẹp

Giống trà Vũ Di được mang từ lục địa sang hòn đảo này sớm nhất vào đời Thanh – triều Gia Khánh (1796-1820), sau đó tới đời Hàm Phong, Lâm Phượng Trì đem về giống Ô Long trồng tại Ðông Ðính, Lộc Cốc là thủy tổ của Ðông Ðính Ô Long; tới thời Thanh mạt, thì người ta mới gây giống được trà Bao Chủng và trồng được như ở An Khê giống trà Thiết Quan Âm.

Sang đời Nhật thuộc (1895-1945), chính phủ Nhật khuyến khích việc trồng trà nên thời kỳ này diện tích các vườn trà của Ðài Loan lên đến mức cao nhất (46000 mẫu tây hơn gấp đôi hiện nay), và cũng nhiều loại trà ngon được chế biến. Hai loại trà Ô Long, Bao Chủng chiếm một địa vị quan trọng trong kim ngạch xuất cảng.

Sang thời Dân Quốc, chính phủ Ðài Loan khuyến khích sản xuất trà đen (hồng trà) để bán cho các nước Âu Tây lấy ngoại tệ, và trà xanh để bán cho Hoa kiều ở các nước ngoài. Năm 1973, trà xanh chiếm 78% kim ngạch xuất cảng trà là mức cao nhất từ trước đến nay.

Trà Đài Loan về mặt giá cả có đắt hơn so với trà Trung Quốc nhưng vẫn được nhiều người yêu trà ưa chuộng. Trà Ðài Loan có hương vị riêng do nỗ lực của những nông gia và những nhà khoa học đã gây giống và lai tạo khiến cho có những nét đặc sắc mà trà chính gốc tại lục địa không có được.

Trà Đài Loan có những loại nào?

Trà Đài Loan có rất nhiều loại và cũng có nhiều giá khác nhau. Tên các loại trà thường có nguồn gốc từ lục địa vì nguyên thủy lấy giống từ các vùng duyên hải Trung Hoa đem sang. Có thể nói trà trồng ở Ðài Loan đại đa số thuộc giống trà Ô Long từ tỉnh Phúc Kiến nhưng vì cách chế biến nên được gọi bởi nhiều tên khác nhau.

Chúng ta thường thấy có các loại Ô Long, Thiết Quan Âm, Vũ Di, Thủy Tiên là những giống trà ngày xưa. Trong thời gian gần đây, một số giống mới được lai tạo hay biến đổi nên chúng ta có thêm trà Kim Huyên, Thúy Ngọc, Tứ Quý Xuân và trong tương lai chắc sẽ còn nhiều loại khác nữa.

Trà thường được phân biệt theo cách ủ – không ủ hay ủ ít người ta gọi là trà xanh, ủ vừa gọi là trà Oolong còn ủ kỹ thì được gọi là Hồng Trà hay trà đen.

1. Nhóm trà xanh (lục trà): nhóm này ta thấy có Long Tỉnh, Bích Loa Xuân và bột trà xanh

Trà xanh không phải là thế mạnh của Đài Loan, mặc dù vẫn có một số ít được trồng, các giống trà này được mang sang từ Phúc Kiến

Long Tỉnh: có nguồn gốc từ trà Long Tỉnh Tây Hồ của tỉnh Chiết Giang. Trà Long Tỉnh có lá mỏng, dẹp phẳng, hai đầu nhọn, màu lá xanh hơi vàng nhạt, bề mặt lá không có lông. Nước trà Long Tỉnh có màu xanh trong, mùi thơm dịu mát như cốm non, vị đậm và có hậu.

Hình dáng lá trà Long Tĩnh

Bích Loa Xuân (hay Bỉ Lộ Xuân): lá trà xoăn như hình con ốc, có nhiều lông mịn, mùi thơm nhẹ. Nước trà Bích Loa Xuân màu xanh biếc, hương thơm âm trầm, vị ngọt lạnh tạo cảm giác thư thái

Trà Bích Loa Xuân

2. Nhóm Ô Long: nhóm này có Bao Chủng, Cao Sơn Ô Long, Kim Huyên, Thúy Ngọc, Tứ Quý, Thiết Quan Âm, Bạch Hào Ô Long

Bao Chủng (Baozhong hoặc Pouchong):

Trà Bao Chủng Ðài Loan có hai loại, một loại là Văn Sơn Bao Chủng, một loại là Ðông Ðính Ô Long. Sau khi trà phơi khô, người ta dùng giấy bản bao lại thành từng gói, hoặc bốn lượng, hoặc nửa cân vì thế nên có tên là Bao Chủng.

Trà Bao Chủng Đài Loan

Trà Bao Chủng có lá quăn tự nhiên, màu xanh hơi vàng. Nước trà Bao Chủng màu xanh vàng, vị thơm ngát, ngọt và có hậu như ướp hoa.

Bao Chủng được sản xuất chủ yếu ở các quận Pinglin (坪林) và Nangang (南港) của thành phố Đài Bắc

Trà Thiết Quan Âm (Iron Goddess hoặc Tieguanyin):

Được đặt theo tên Phật Quan Âm, loại trà này cũng có nguồn gốc từ Phúc Kiến và là danh trà Trung Hoa, nhưng hiện được trồng phổ biến ở Đài Loan, đặc biệt là ở khu vực Maokong ở Đài Bắc

Trà có hương hoa lan nồng rất đăc trưng, màu sắc tươi sáng.

Trà Thiết Quan Âm được lên men nhẹ nên có vị tươi và uống có cảm giác sảng khoái gần giống với trà xanh.

Trà Kim Tuyên (Jin Xuan Oolong hay Golden Lily):

đây là loại trà được giới trẻ ưa thích, nước trà có màu vàng ánh, mùi thơm như có pha sữa, pha trộn giữa với hương hoa hoặc trái cây, uống vào có hậu ngọt nên những người thích trà có mùi thơm thường ưa chuộng.

viên trà và màu trà Jin Xuan Oolong sáng trong vàng nhạt

Trà Ô Long Kim Tuyên hiện nay được trồng nhiều nên đâu đâu cũng có. Người ta phân biệt Kim Huyên dưới đồng bằng và Kim Huyên trồng trên núi cao, hương vị có khác nhau ít nhiều.

Trà Kim Tuyên không nên hãm lâu quá, mất mùi và có vị đắng.

Trà Ô Long Tứ Quý (Si Ji Chun hay Four Seasons Oolong).

Four Season là một giống lai từ chủng Oolong cổ điển, là cô con gái út cởi mở nhất của “The Three Daughters of Taiwan” (Ba loại trà Ô long làm cho trà Đài Loan trở nên nổi tiếng)

So với các loại trà núi cao khác được trồng ở khu vực cao hơn và cho thu hoạch 2 lần trong năm và mùa xuân và cuối thu, thì trà Ô Long Tứ Quý được phát triển để trồng ở độ cao thấp hơn và có thể thu hoạch quanh năm mà vẫn mang hương vị hoa tươi “mùa xuân”. Vì có thể thu hoạch quanh năm nên trà có tên gọi là Ô long Bốn Mùa và có mức giá dễ chịu.

Trà Tứ Quý có thể cho thu hoạch quanh năm

Đây là một loại trà tuyệt vời với màu nước vàng sáng óng ánh tuyệt đẹp, hương thơm nhẹ nhàng của hoa mùa xuân, mang lại cảm giác ấm áp và dư vị ngọt ngào sạch sẽ thanh thoát. Trà có lớp vị đa dạng, được tinh tế mở ra sau thay đổi mỗi lần truyền nước.

Trà Thúy Ngọc: Tsui Yu Oolong hay Kingfisher Jade Oolong

Tsui là một nhân vật Trung Quốc cổ đại biểu thị màu xanh lam tuyệt đẹp của “lông chim bói cá”, một trong những màu sắc yêu thích của Trung Quốc, và yu có nghĩa là “ngọc bích”.

Màu xanh của loại trà này có tông màu từ ngọc lục bảo đến ngọc bích. Kingfisher Jade được biết đến với hương hoa phong phú, như một đóa hoa tươi, đôi khi như quế hoặc đào, đôi khi như hoa cà hay hoa sen, tất cả phụ thuộc vào thời điểm nó được hái, nơi nó được trồng và thời tiết là gì Giống như năm mà nó được sản xuất.

Các bậc thầy về trà ở Đài Loan mô tả Kingfisher Jade là một loại trà có “hương thơm tự nhiên mạnh mẽ của hoa dại” và hương vị của “trái cây tươi”.

Hạng Khẩu:

Tuy không được coi là thượng phẩm, trà Hạng Khẩu cũng là một trong những danh chủng của Ðài Loan. Ðây là giống trà được ương giống tại Hạng Khẩu từ thời Quang Tự nhưng nay đã già, sản xuất kém và dần dần được thay thế bằng trà Kim Huyên.

Bạch Hào Ô Long:

Là loại trà đặc biệt của riêng Ðài Loan, còn gọi là trà ở trong trà (trà trung chi trà).

Người ta kể rằng cách đây hơn một trăm năm các vườn trà Ðài Loan bị một giống rầy phá hại chỉ trừ các mầm cây không bị ăn. Nông dân hái những búp trà sấy khô không ngờ lại được người mua ưa chuộng. Cho đến bây giờ loại trà quí nhất vẫn là trà hái vào tiết Ðoan Ngọ, đã bị rầy cắn và vì vậy loại trà này không thuần sắc mà có cả trắng, xanh, hồng, vàng xen lẫn với nhau.

Trà Oriental Beauty Đài Loan

Trà ngon là loại nhiều lông trắng, có lẫn cả cành, cả lá, nước pha ra màu vàng hổ phách, uống vào có vị đậm, hơi ngọt, thường có hương thơm như cam chín hoặc mật ong. Bạch Hào Ô Long còn có tên gọi là Đông Phương Mỹ Nhân (Oriental Beauty)

Ô Long Cao Sơn (High Moutain Oolong):

Nông nghiệp Ðài Loan càng phát triển người ta bắt đầu đem giống trà trồng trên các ngọn núi cao, hương vị có khác những vùng trung du và duyên hải và giống trà mới được gọi là Cao Sơn trà.

Theo những chuyên gia thì trà Cao Sơn phải được trồng ở cao độ 1000 mét trở lên. Mặc dù phương thức chế biến giống như trà Ðông Ðính nhưng vì địa khu khác nhau nên người ta gọi đó là trà Cao Sơn Ô Long.

High moutain hoặc gaoshan: đề cập đến một số loại trà ô long được trồng ở vùng núi của miền trung Đài Loan như Alishan, Lishan, Dayuling

Sương mù điển hình bao phủ các cánh đồng trà trên Alishan

Trên núi cao khí hậu lạnh buốt, sáng sớm và khuya có tuyết, ánh nắng mặt trời cũng ít hơn bình thường nên chất trà tinh cũng ít hơn, lá trà khi sấy khô cuộn lại thành hình hạt và vị tuy thơm nhưng không đắng như những trà Ô Long khác.

3. ​Nhóm Trà Đen: Ruby Red

Sun Moon Lake – Địa danh du lịch tuyệt đẹp của Đài Loan

Ruby Red là giống cây được phát triển bởi Trạm nghiên cứu và phát triển trà Đài Loan, là sự giao thoa giữa trà camellia assamica nhập khẩu và trà Đài Loan hoang dã. Nó êm dịu với hương vị quế và bạc hà đặc trưng.

​Trà Đen phần lớn được sản xuất để xuất khẩu do được khách hàng Châu Âu ưa chuộng. Trà đen ở Đài Loan được sản xuất ở nhiều nơi nhưng nổi tiếng nhất là trà đen Hồ Nhật Nguyệt (Sun Moon Lake).

Trà đen Sun Moon Lake

Sun Moon Lake là một trong những địa danh du lịch nổi tiếng của Đài Loan với phong cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp và cũng là thương hiệu trà Đài Loan nổi tiếng. Trà đen hảo hạng này được trồng nhiều ven hồ, rễ cây mọc vươn sâu và tổng hợp được nhiều hương thơm đặc biệt.

Cách pha trà Đài Loan

Một bộ trà kiểu Trung Quốc điển bao gồm một ấm trà nhỏ nhiều kiểu dáng đi cùng với bộ lọc trà, tống trà, ly uống trà nhỏ và một khay đựng. Để có những lựa chọn tuyệt vời nhất về các dụng cụ pha trà ở Đài Loan, bạn phải đến Phố gốm ở Yingge, thành phố mới Đài Bắc.

Bạn có thể tìm thấy bất cứ thứ gì ở đó từ đồ dùng chức năng giá rẻ cho đến những bộ trà truyền thống đích thực và tác phẩm nghệ thuật gốm sứ hiện đại. Bảo tàng gốm sứ Yingge cũng thực sự ấn tượng!

Hầu hết người dân địa phương thực hiện một cách thức có phần đơn giản hóa của trà đạo Gongfu truyền thống Trung Quốc. Bước đầu tiên, sau khi giới thiệu về những phẩm chất tốt đẹp của lá trà, là đun sôi một ít nước và cho vào ấm để rửa trà khoảng vài giây.

Pha trà Ô Long Đài Loan

Nước tráng trà đầu tiên này sau đó được rót vào các ly nhỏ và sau đó đổ bỏ vào khay trà, thường có lỗ thoát nước. Điều này được thực hiện để làm ấm các ly uống trà, và sau khi nước trà bị bỏ đi, người uống có thể đưa lên ngửi các ly rỗng để trải nghiệm hương thơm của trà. Mục đích chính của việc rửa lá trà là để làm giảm vị đắng.

Tiếp theo, thêm nhiều nước vào đầy ấm và trà được ngâm trong khoảng 1 phút (hoặc tối đa hai phút đối với một số loại oolong đỏ, chẳng hạn như trà Oriental Beauty). Cũng lưu ý rằng nhiệt độ lý tưởng để pha trà thay đổi tùy theo trà.

Mua trà ở đâu tại Đài Loan

Một phương pháp thú vị để mua trà ở Đài Loan là đến thăm một khu vực sản xuất trà và mua trà trực tiếp từ những người trồng hoặc tại các cửa hàng địa phương trong khu vực đó. Các khu vực trồng chè dễ dàng tiếp cận bao gồm Sun Moon Lake, Alishan và Luye. Mua trà theo cách này tạo ra một mối liên hệ trong tâm trí của bạn giữa trà và trải nghiệm của bạn trong khu vực đó, làm cho nó trở nên thú vị hơn khi bạn pha nó sau này.

Mua trà từ một cửa hàng trà ở vùng trồng trà Luye ở huyện Taitung. Bạn luôn có thể nếm thử trước khi mua

Bạn có thể tìm thấy nhiều cửa hàng chuyên về trà Đài Loan ở tất cả các thành phố lớn, nhiều trung tâm du lịch (đặc biệt là Alishan và Sun Moon Lake), và thậm chí tại sân bay và trong hầu hết các cửa hàng tạp hóa. Chỉ cần lưu ý rằng với nhu cầu cao như vậy đối với một số loại trà Đài Loan, như trà núi Alishan, một số loại trà hiện được bán vì những giống này thực sự được trồng bên ngoài Đài Loan, chẳng hạn như ở Việt Nam.

Một địa điểm thú vị khác mà bạn có thể mua trà ngon ở Đài Loan là Chợ nông sản Hội chợ triển lãm Đài Bắc, diễn ra bên cạnh Quảng trường Maji tại ga tàu điện ngầm Yuanshan vào mỗi thứ Bảy và Chủ nhật từ 10 giờ sáng đến 6 giờ chiều. Hầu hết trong số họ sẽ cho bạn nếm thử trà của họ trước khi mua.

Nhà cung cấp trà tại Chợ nông sản Hội chợ triển lãm Đài Bắc tại Quảng trường Maji, Yuanshan

Trà, giống như hầu hết các mặt hàng khô tại Đài Loan, được bán bởi theo  jin (斤). Một jin tương đương với 600 gram hoặc tối thiểu là một phần tư jin (150 gram).

Thật thú vị khi so sánh kích thước của một túi 150g. Ví dụ, trà baozhong với trà núi cao Alishan. Túi trà baozhong sẽ to gấp ba lần vì loại trà này nguyên để dạng lá, trong khi trà Alishan vo thành những viên nhỏ hình cầu.

Đối với hầu hết các giống được đề cập ở trên, chất lượng cao nhất thuộc về NTD4000 (120 USD) mỗi jin, thứ hai là 2400 mỗi jin, thứ ba cho 1600, v.v., với những loại rẻ nhất sẽ có giá thấp nhất là NTD60 mỗi jin. Những loại chất lượng thấp nhất chủ yếu là thân và bột, trong khi những loại cao cấp là những lá trà hoàn hảo.

Tôi hy vọng thông tin chung tôi cung cấp ở đây sẽ giúp bạn đọc khám phá thêm về trà Đài Loan cũng như du lịch Đài Loan. Các bạn cũng có thể tìm hiểu thêm về loại trà Đài Loan được tìm kiếm nhiều nhất trong những thập kỷ gần đây trong bài viết: trà Alishan High Mountain Oolong